Tatilde Sardunya’daydık. Görülmesi gereken bu adayla ilgili gözlemlerimi ve tüyolarımı gelecek yazıda paylaşacağım. Ama önce sizi adanın doğusunda bir kasabaya götürmek istiyorum. “Banditoların”, anarşistlerin, otoriteye karşı haklarını savunanların mesajlarını duvarlara çizdiği, direne direne kazananların kasabası; 1.000m yükseklikte yer alan Orgosolo!
Orgosolo, belki de her Sardunya turistinin görülecekler listesinde yer almaz, ama Sardunyalıları anlamak için önemli. “Murales” denen 300’e yakın duvar resmi bir antropoloğun rüyası, hatta harika bir tez konusu olabilir. Kübizm izleri taşıyan çizimler; Sardunya tarihi, İtalyan politik skandallarından Vietnam’a, İspanya iç savaşından Şili’ye kadar küresel sosyal adaletsizlik, kadın hakları, çocuk işçiliği gibi pek çok konuya dikkat çekiyor.
Toprakla ve hayvancılıkla geçimini sağlayan ada insanları, 1969’da İtalya’nın buraya bir askeri üs kurma planı ile ayaklanmış. Çünkü tek geçim kaynakları olan toprak ellerinden gidiyormuş. Pratobello revolution adıyla tarihe geçen direniş ilk duvar resminin de başlangıcı. Protestolarını önce poster yapıp kasabanın duvarlarına asan Orgosolular, hava şartları yüzünden mesajları yok olunca, yeni bir çözüm düşünmüşler ve duvarları boyamaya başlamışlar. Orgosolo’daki duvar resimleri dört kategoriye ayrılıyor: tarihi, politik, sosyal ve lokal mesajlar. Çoğu ve benim en beğendiklerim yerel bir sanat öğretmeni olan Francesco Del Casino’nun imzasını taşıyor.
Sözü burada kesip, duvar resimleriyle sizi başbaşa bırakıyorum.
Nasıl gittik? Neler yaptık?
Cagliari’den Orgosolo’ya dağlık yollardan 2,5 saatlik bir sürüş var. Bir süre otoyoldayda gittik ama son 20-30 km kıvrım büklüm dağ yollarında geçti. Zeytin ağaçları ile çevrili, dağın başında bir kasaba ile karşılaştık. Kasabaya gelirken spor ayakkabısı şart çünkü yokuşlar var. Debit kart hiç bir yerde geçmediğinden bolca nakitle gelinmeli. Çok güzel hediyelik eşyaların yanı sıra mercandan yapılmış takıları en ucuza alabileceğiniz yer burası. Kasabanın ürettiği kendi peynirleri var. Koyun sütlü ricottadan mutlaka denenmeli ve hatta alınmalı. Biz ev yapımı gnocchi yedik ve tek kelimeyle harikaydı. Kasabalı pek İngilizce bilmiyor. Tur’lar yaklaşık 1 saat sürüyor. Duvarları gezerken hikayelerini dinlemek için audio guide’lar var. Biz elimizde bir harita ile 80 tane duvar resminin hikayesini dinledik.
